De bouw staat er niet om bekend voorop te lopen met nieuwe technologieën. Toch zien we de laatste jaren een flinke inhaalslag, met digitale tools die zorgen voor efficiëntere processen en betere samenwerking. Eén technologie springt er bovenuit: kunstmatige intelligentie (AI).

AI wordt al langer ingezet in de sector, maar de laatste jaren speelt het vooral binnen Building Information Modelling (BIM) een grote rol. In dit artikel ontdek je hoe AI BIM slimmer, sneller en efficiënter maakt – en wat dat doet met onze manier van bouwen.
‍

Even terug naar de basis: wat is BIM en wat is AI?

Voordat we verder ingaan op de invloed van AI, een korte opfrisser:

• BIM (Building Information Modelling) is een digitale weergave van een gebouw, inclusief alle fysieke en functionele eigenschappen. BIM biedt een centraal platform waar alle betrokkenen samenwerken en informatie delen. Op deze manier ondersteunt het ontwerp, bouw, onderhoud, beheer en zelfs sloop.

• AI (Kunstmatige Intelligentie): Information Modelling) is een technologie die computers in staat stelt patronen te herkennen in data en op basis hiervan voorspellingen te doen. In de bouw wordt dit ingezet om ontwerpen te optimaliseren en toekomstig onderhoud te voorspellen.
  ‍

BIM krijgt een boost met AI

De meesten van ons werken al jaren met BIM, sommigen zelfs al decennia. Je zou zeggen dat we inmiddels alle functies en toepassingen wel verkent hebben. Het tegendeel is waar. Met de opkomst van AI is een heel nieuw universum aan mogelijkheden geopend. Slimmere data-analyses sporen fouten en clashes vroegtijdig op, maken kostenramingen nauwkeuriger en automatiseren repetitieve taken. Zo kunnen modelleurs en ingenieurs zich weer bezighouden met de creatieve kant van hun vak. En is dat niet waarom we ooit dit werk zijn gaan doen?
‍

AI in BIM – Praktijkvoorbeelden

Nu we weten hoe AI BIM kan verbeteren, is het tijd om wat dieper in te gaan op de details. Laten we eens kijken naar een paar specifieke voorbeelden waarin AI echt het verschil kan maken.

• 3D-scanherkenning: AI zet grote stappen in het herkennen en interpreteren van 3D-scans van bestaande gebouwen en bouwplaatsen. Zo is het mogelijk om point-cloud-data van laserscans razendsnel om te zetten in nauwkeurige BIM-modellen. Hiermee wordt het documenteren van bestaande gebouwen en bouwplaatsen aanzienlijk versneld. AI kan zelfs bouwonderdelen, materialen en potentiële gebreken identificeren. Dit is vooral waardevol bij renovatieprojecten, het behoud van historisch erfgoed en het maken van Digital Twins van bestaande gebouwen. De mogelijkheid om fusieke ruimtes snel en nauwkeurig te digitaliseren opent bovendien neuwe deuren voor virtual reality-toepassingen in bouwplanning en facilitair management.  

• Clashdetectie: Een van de meest waardevolle toepassingen van AI in BIM is het automatiseren van clashdetectie. Bij clashdetectie worden ‘clashes’ of tegenstrijdigheden tussen verschillende bouwcomponenten in BIM-modellen geïdentificeerd. Dit voorkomt problemen zoals vertragingen, herwerk en budgetoverschrijding. Dankzij AI kunnen 3D-modellen razendsnel worden geanalyseerd en worden deze clashes vroegtijdig opgespoord. Zo kunnen architecten en ingenieurs aanpassingen doen voordat er serieuze gevolgen ontstaan.

• Simulatie van energieprestaties:  Een ander belangrijk toepassingsgebied is het optimaliseren van energieprestaties. AI maakt het mogelijk om verschillende factoren, zoals de gebouworiëntatie, gevelontwerp en klimaatsystemen (HVAC), te analyseren en simulaties te genereren. Deze simulaties helpen architecten en ingenieurs om energiezuinige ontwerpen te maken en weloverwogen beslissingen te nemen over de duurzaamheid van een gebouw.

• Kostenraming: Het schatten van bouwkosten is een tijdrovende en complexe taak, maar AI kan dit proces vereenvoudigen. Door data over bouwmaterialen, arbeidskosten en andere variabelen te analyseren, genereert AI nauwkeurige inschattingen. Kwaliteitscontrole: AI kan data van sensoren en andere bronnen gebruiken voor kwaliteitscontrole. Op deze manier worden eventuele afwijkingen en defecten eerder opgespoord en verholpen voordat er consequenties aan verbonden zijn. Dit voorkomt duur en tijdrovend herwerk en scheelt een hoop frustratie.

• Geoptimaliseerde planningen: AI kan worden ingezet om bouwplanningen te optimaliseren. Door gegevens te analyseren over bijvoorbeeld de indeling van de bouwplaats, de beschikbaarheid van apparatuur en roosters van werknemers, kan AI efficiëntere planningen genereren. Hierdoor worden vertragingen voorkomen.

• Veiligheid op de bouwplaats: Veiligheid is een prioriteit in de bouw, en ook hierin heeft AI een belangrijke functie. Door data van sensoren en camera’s op de bouwplaats te interpreteren, kan AI potentiële gevaren identificeren en waarschuwingen sturen voordat er ongelukken plaatsvinden. In Japan worden bijvoorbeeld AI-gestuurde camera’s gebruikt om te controleren of werknemers hun veiligheidsuitrusting dragen en om risicovolle situaties te signaleren. Deze technologieën hebben al bewezen de veiligheid aanzienlijk te verbeteren en hebben het aantal ongevallen significant verminderd.

• Generatief ontwerp: Door specifieke parameters in te voeren, zoals bouwvoorschriften, locatiebeperkingen en prestatie-eisen, kan AI automatisch meerdere ontwerpopties genereren. Dit stelt architecten en ingenieurs in staat om sneller tot innovatieve en geoptimaliseerde oplossingen te komen. Naast tijdwinst biedt deze aanpak vaak verrassend creatieve en efficiënte ontwerpen die anders misschien niet overwogen zouden worden.

• Autonome bouw: Robots en AI-systemen kunnen samenwerken om bouwprocessen te versnellen en veiliger te maken. Denk bijvoorbeeld aan autonome voertuigen voor het transport van materialen, robots die metselen of lassen, en drones die bouwlocaties in kaart brengen en inspecteren. Deze systemen werken zonder onderbreking en verkorten projectdoorlooptijden, terwijl ze menselijke fouten minimaliseren.

• AI-gestuurd onderhoud: Door data van IoT-sensoren in gebouwsystemen te analyseren, kan AI voorspellen wanneer onderhoud nodig. Zo worden storingen voorkomen en wordt de levensduur van gebouwcomponenten verlengd. Daarnaast draagt AI bij aan een duurzamer gebruik van energie door in real-time systemen aan te passen op basis van bezettingspatronen en weersomstandigheden.
  ‍

Dit klinkt allemaal geweldig, maar wat is het addertje onder het gras?

AJa, het klinkt allemaal fantastisch. Vele van jullie vragen je misschien af waarom we niet altijd AI gebruiken. De waarheid is dat we nog steeds te maken hebben met een aantal beperkingen. Op dit moment is de grootste uitdaging de kwaliteit en de integratie van data. BIM vereist een gigantische hoeveelheid data van verschillende bronnen om goed te kunnen functioneren, en zeker weten dat deze data accuraat en compatibel is, kan lastig zijn.

Om optimaal te profiteren van AI in BIM, is goed databeheer dus cruciaal. Hier zijn 5 tips om je op weg te helpen:

1. Gebruik unieke identificaties (GUIDs): GUIDs zijn cruciaal voor de kwaliteit van je data. Zog er dus voor dat parameters correct zijn gelabeld, zodat software ze goed herkent.

2. Investeer in training: Leer je team hoe ze BIM-software effectief en uniform kunnen gebruiken.

3. Leg workflows vast: Stel duidelijke procedures op voor data-invoer, controle en goedkeuring.

4. Werk met samenwerkingsplatforms: Gebruik tools die realtime communicatie en datadeling ondersteunen.

5. Controleer en onderhoud je data regelmatig: Voorkom fouten en duplicaties door data schoon en actueel te houden.

Waar mensen fouten maken, doet AI dat ook. Daarom is het combineren van menselijke kennis en AI altijd de beste manier.
‍

De toekomst van bouwen met AI en BIM

De combinatie van AI en BIM biedt een scala aan nieuwe mogelijkheden voor de bouwsector. Het verbetert elk aspect van de levenscyclus van een gebouw, van ontwerp tot het onderhoud. AI biedt kansen voor slimmer, sneller en duurzamer bouwen en speelt een cruciale rol in de transitie naar een toekomstbestendige industrie.

Natuurlijk zijn er nog uitdagingen, maar het is niet te ontkennen dat de toekomst van onze sector onlosmakelijk verbonden is met AI. De toepassingen die we in deze blog hebben besproken zijn slechts het topje van de ijsberg. Het is aan ons, als bouwprofessionals, om deze ontwikkelingen te omarmen en samen met AI te werken aan de wereld van morgen.

Wil je meer weten of je eigen ervaringen delen? Neem gerust contact met ons op – we horen graag van je!